Van der Ploeg - hoezo een ploeg?

zaterdag 26 oktober 2019 19:09

Van de Ploegen wordt Cornelis als eerste “van der Ploeg” genoemd in notariële akten, maar is steeds via andere vernoemde familieleden of het land dat van eigenaar wisselt van de voorouders te bepalen dat zij in ieder geval ook tot de familie van der Ploeg behoren, al werden ze wellicht niet zo genoemd.

Het geeft ook een idee over de herkomst van de naam: Cornelis was net als zijn vader Frans wielmaker. Andries Corneliszoon, zijn zoon, was wagenmaker en rademaker. Als je ploeg kapot gaat, bij wie moet je dan wezen? Zeker is het niet, want Andries en zijn nazaten worden ook Ploegdijck genoemd, waardoor het een verwijzing zou kunnen zijn naar de plaats waar Cornelis of zijn voorouders woonden, maar aangezien nazaten van de broers en zusters van Andries ook Ploeg, Ploegh of Plough, al dan niet in combinatie met van der, heten, lijkt dat niet van Cornelis af te stammen.

In de rechterlijke archieven van Lisse vond ik:

“9v. 6-12-1570. Frans Joriszn. verkoopt Adriaen Willemszn. een brief van 10-12-1569 betreffende 2 morgen land gelegen in de Westgeest, belend NO de Heerweg, ZO en ZW Pieter Hugenzn. en ZW Joris Floriszn. Borg Joris Floriszn. voorsz. zijn vader.”

Het land dat Frans verkocht grensde aan dat van zijn vader Joris en lag in de Westgeest, aan de Heerweg.

155. 19-1-1593

stilo novo. Jeroen Dammaszn. Cluft verkoopt Geertgen IJsbrantsdr. weduwe van Frans Joriszn.

3 morgen 26 roe land genaamd de Loostercamp gelegen over duin, zoals verkoopster op 3-3-1592 jegens de Kerkmeesters van Catwijk op Zee heeft gekocht en haar op 19-5 is opgedragen.

Nadat Frans is overleden koopt zijn weduwe een stuk land dat de Loostercamp heette, en (219. 7-6-1594) nog een stuk land in de Lisserbroek. De familie Westgeest heeft daar eerder al gewoond en heeft precies uitgezocht waar dat lag: F op de kaart.

[1] Combineren we dat met een Google Map…

[2]

Vanaf de Loosterweg gezien dit stuk land, achter de rij bomen liggen de spoorlijn en de Leidsevaart. Vlakbij de Keukenhof.

[3]

Cornelis Franszoon, wielmaker had een huis:

176. 29-4-1625.

Jonge Cornelis Floriszn. Wassenaer als principaal schuldenaar en Cornelis Franszn. van der Plough wielmaker als borg schuldig aan de Heilige Geest alhier 100 gulden

met waarborg door Cornelis Floriszn. van een huis en erf met barg, belast met een erfpacht van 30 st per jr tbv Dammas Willem Thomasznzn., belend NO de Broekweg, ZO dezelfde Dammas Willem Thomasznzn. met zijn erfpacht, ZW Cornelis Janszn. van der Graeff en NW de Heerweg. Afgelost 8-7-1643

Half het centrum van Lisse ligt tussen de huidige Broekweg en Hereweg, dus dat vertelt ons niet zoveel. Dat huis, ruilt hij een paar later:

63v. 30-1-1630.

Samuel Jacobszn van Meris ruilt met Cornelis Franszn. wielmaker een huis en erf gelegen op het Dorp, belend NO de weduwe en kinderen van Gerrit Gerritszn. van Thiel, ZO en ZW Claes Thomaszn. bakker en NW de Heereweg of het gemene buurpad, belast met 10 st per jr tbv de Abdij van Leeuwenhorst, 3 gulden per jr tbv de Heilige Geest alhier en 7 1/2 gulden per jr tbv Jan Michielszn. van Middelhoven. Getaxeerd boven de belasting op 327 gulden.

64. 30-1-1630.

Cornelis Franszn. ruilt met Samuel Jacobszn. van Meris een huis en erf gelegen op het Oosteinde van het Dorp, belend NO de Broeckweg, ZO Dammas Willem Tonisznzn., ZW Cornelis Janszn. van der Graeff en NW de Heereweg, belast met 34 st erfhuur per jr tbv Dammas Willem Tonisznzn. en 5 gulden per jr tbv de Heilige Geest alhier. Getaxeerd boven de lasten van 134 gulden op 416 gulden

Op het dorp, naast de bakker en NW van de Heereweg. Dat is vrij ruim, maar wel hartje Lisse.

[4]

Dan had Cornelis dus zijn wagemakerij, wielmakerij, werkplaats midden in het dorp. Vast met een mooi uithangbord, en misschien niet met een wiel erop, of een kar, maar met een ploeg. Iets als in Liempde of Pernis?