Romeinse tijd
Romeinse tijd
In ongeveer 200 BC timmerde Rome alweer een half millenium aan de spreekwoordelijke weg. Italië was grotendeels ingelijfd, bij verdere uitbreiding stuitte het op tegenstand van Carthago. Nadat dat was weggevaagd was het middelandsezeegebied werkelijke 'Mare Nostrum': onze zee. Cisalpijns Gallië (('aan deze kant van de Alpen', in Romeins perspectief = Noord-Italië), en het Iberisch schiereiland werden Romeins gebied. Ook Gallia Narbonensis, het deel van Frankrijk dat aan de Middenlandse-Zee ligt, werd ingelijfd. Leuk om te zien dat het gebied daar, dat al zo lang Romeins was, na de val van het Romeinse rijk, onder het bestuur blijft van dezelfde famlies: de families die de Romeinse senatoren leverden, gaan naadloos over in de lokale adel, de graven en de bisschoppen zijn afstammelingen van de Romeinen.
Julius Caesar
In de eerste eeuw voor Christus is er in het noorden en oosten van Europa een landje-pik aan de gang. Volksverhuizing. Germanen worden vanuit het oosten verdreven, schuiven op naar het westen, en de Germanen die daar verdreven worden zoeken hun heil in Gallia Belgica, wat er weer voor zorgt dat er Belgen naar het zuiden komen. Julius Caesar wordt erop afgestuurd om orde op zaken te stellen. Hij stuurt iedereen terug naar zijn eigen land, en gooit de grens dicht: de Limes. Forten er langs, en blijf aan je eigen kant. Julius had meteen door dat daar in het moeras te noorden van de Rijn geen eer te behalen viel: het was niet bewoonbaar en niet verdedigbaar. Zijn opvolgers trachtten hoogmoedig nog Germanië in te lijven, maar dat bleef dapper weerstand bieden.
Hij beschrijft de nodige volkeren, die volgens historischi in Nederland geplaatst worden. Menapiërs, Toxandrië, Cananefaten, Tungri, Batavi, Chauci en Frisii. Toch zijn er ook twijfels over, er wordt namelijk ook wel beweerd dat Julius Caesar nooit in Nederland, en zelfs niet in België is geweest. Dat de rivier die de Romeinen de Renus noemen niet de Rijn, maar de Schelde is. Dat e.e.a. een vorm van *wishfull thinking* is en een uitvinding uit de tijd van de Bataafse Republiek, toen er naarstig gezocht werd naar een Nederlande identiteit.
Ontvolking
Of er nu wel of niet een Limes was bij de Rijn, of het nu wel of niet zo was dat beneden de rivieren de Romeinen heersten en boven de rivieren de vrije Friezen vertoefden, na de crisis in het Romeins bestuur, toen de Romeinse legioenen verdwenen en het verval van het Romeinse Rijk in zette, bleven naar het lijkt alleen de (verdedigde/verdedigbare?) agrarische bedrijven over. Zo tegen 400, 500 AD lijkt het hele land ontvolkt te zijn. Zonder de bescherming (en omzet) van de legioenen kwamen er weer invallen, werd er geplunderd, en trok de bevolking weg.